අමාරුවෙන් හරි අකමැත්තෙන් වුවත් පිළිගත යුතු වන යතාර්ථය "අම්මා", අම්මා?

රස කතා , දුක කතා, කෙටි කතා, නවකතා, බයිලා, කවි, හා නිසඳැස් ආදී එකී මෙකී නොකී සියලු ලේබලයන්ගෙන් බ්ලොගේ  පිටු පුරවෙන අතර සොමියාට හාර්ඩ් ටෝක්ස් ටිකකුත් ලියන්න හිතුනා. හ්ම්ම් ලිපියේ හෙඩිම දක්කමම මොකද හිතෙන්නේ, මොකක්ද මේ අමාරුවෙන් හරි අකමැත්තෙන් වුවත් පිළිගත යුතු වන යතාර්ථය? එතකොට කොහොමද එකට මේ අම්මව ගෑවුනේ? ප්‍රශ්න ගොඩයි නේද? හරි එහෙනම් මන් ප්‍රශ්නෙකින්ම කතාව පටන්ගන්නම්. හොඳයි ඔබෙන් කවුරුන් හෝ අම්මා යනු කවරෙක්දැයි විමසුවහොත් ලබා දෙන පිළිතුර කුමක්ද? හරි සරල ප්‍රශ්ණයක් නේද? අම්මා කියන්නේ දස මාසයක් මාව කුසේ තියන් ඉඳලා පොඩි කාලේ ඉඳන් මාව හදා වඩා ගත්තු, මට ගොඩක්ම ආදරේ, හ්ම්ම් තව.... මගේ ඕනා එපාකම් ඔක්කොම මට කරලා දෙන, අපිට කන්න උයල දෙන.... ඔය ආදී වශයෙන් නොයෙකුත් උත්තර ගොඩක් ඔබේ ඔළුවට එන්න පුළුවන් මන් අහපු ප්‍රශ්නෙට. මගේ අදහස අනුව නම් ඔය කියපු කතා ඔක්කොම බයිලා, තනිකරම බොරු, ආයි සිරාවටම, එකෙන්ම ඔය නම් බොරු ටිකක්, හෝව් හෝව් දැන් ඉතින් මල පැනලා මට බනිනවා එහෙම නෙවෙයි ඔහොම කියවගෙනම යමුකෝ.

 පොඩ්ඩක් හිතල බලන්න ඔබමද මේ පිළිතුරු දුන්නේ කියලා. මන් කියනවා මේ ඔබේ පිළිතුරු නෙවේ කියලා. ඔබ ඔය කියන්නේ කවුරු හරි ඔබේ ඔළුවට දාපු උත්තරයක්, ඔව් ඔබ පෙර පාසලෙදී හෝ ප්‍රාථමික අධ්‍යාපනයේදී හෝ තුන්සිය හැටපස් දවසෙම අහන බණවල ඉන්න හාමුදුරුවෝ කෙනෙක් කියපු අම්මා කියන වචනයට දුන්නු අර්ථ දැක්වීමක් ඔබත් ඔහේ හිතින් පිළිතුරක් වශයෙන් නේද? ඔව් ඔබ අප සැමගේම මෑණියන් ඔබට අපට ඔය කියන අර්ථ දැක්වීමේ සියල්ල එලෙසින්ම අකුරක් නෑර ඉටු කළාය. ඇය අදටත් එලෙසින්ම හෙටටත් ඇගේ ප්‍රාණය තිබෙන තුරාවටමත් ඒවා එලෙසින්ම තරමක් අඩු වැඩිව හෝ එටු කරනු ඇත. ඇත්තම කිව්වනම් සොමියාත් ඉස්සර ඔය උත්තරේ ඔය වගේම දුන්නා. ඉතින් මම අහපු පැනයට ඔබ ලබා දුන්නේ අර කලින් සඳහන් කලාක් මෙන් කටපාඩම් උත්තරයක් නොවේ නම් සැබවින්ම ඔබ ඔබේ මෑණියන්ව තේරුම් ගෙන ඇත.

හරි දැන් මගේ පැත්තෙන් බලමුකෝ, ඔය ප්‍රශ්නේ අර කලින් කියපු  විදියට ගත්තොතින් සරලම ප්‍රශ්ණයක් තමා. එත් සොමියට නම් ඕක ඇත්තටම සෑහෙන්න සංකීර්ණ ප්‍රශ්ණයක්. කවුරු හරි ඇහුවොතින් උත්තරයක් දෙන ඕන නිසාම මමත් අර උත්තරයම දෙන්න පුළුවන්, ඒත් මම මගෙන්ම විමසා බැලුවොත් ඇත්තටම මම නිරුත්තරයි, සමහර විට මම මගේ අම්මව තවමත් තේරුම් නොගෙන සිටින්නට පුළුවන්. තේරුම් ගන්න තවමත් උත්සහ කරනවා වෙන්නට පුළුවන්. ඇත්තටම මන් ගෙදරදී නම් අම්මව ඉතින් හැමදාම දකිනවනේ, එටකොට ඉතින් අර කියන්න වගේ "හැමදාම දකින කුකුලගේ කරමලේ සුදු උනත් පෙන්නේ නැද්ද මොකක්ද" තියරියට අම්මවත් වැටෙනවද මන්ද? එත් ගෙදර නොවෙන අම්මත් ළඟ නැති තැනකදී කව්රු හරි මගෙන් අම්මා ගැන ඇහුවොතින් මට එකපාරටම හිතේ සිතුවම් සමුදායක්ම නිකන් චිත්‍රපටියක් වගේ පෙනිලා නොපෙනී යනවා, සමහර විට මට අම්ම ගැන හැඟෙන හැටි වෙන්න පුළුවන් ඒ. එතකොට මන් මේ කියන බයිලාව මෑණියන් අහිමි අයට බලපාන අයුරු අර ගීයක එක පදයකින් හරිම අපූරුවට විස්තර කර දී ඇත. එනම්,

"පැහැදිලි නැති එක චායාවක් ඇත එය ඔබ බව දනිමී"

ඒ අතර නන්දා මාලිනිය මෙසේද කියයි.

"අම්මාවරු නැති දරුවන්නේ
සංකා දුක් කවුදෝ දන්නේ
ඒ දුක දන්නා අම්මාවරුමයි
යම් මතු දිනයක බුදු වන්නේ
සංසාරේ මතු බුදු වන්නේ"

හරි, අම්ම ගැන අර්ථ දැක්වීම් ඇති කියලයි සොමියට හිතෙන්නේ මොකද එතකොට මොකක්ද මේ අමාරුවෙන් හරි අකමැත්තෙන් වුවත් තේරුම් ගත යුතු වන යතාර්ථය? හරි ආයිත් මුලටමයි එත් එන්න, බලමු. අර අම්ම ගැන ප්‍රශ්නෙදි මන් හිතනවා ඔබ ගොඩ දෙනෙක් මැක්සිම් ගෝර්කි විසින් රච්ත අම්මා පොත කියවලා ඇති කියලා. ඔව් සොමියත් ඔය පොත කියෙව්වා. ඇත්තම කියනවනම් සොමියයි මැක්සිම් ගෝර්කිගේ ඔය කියන අම්මයි එක්ක හරි අපූරු සිද්දියක් තියෙන නිසා ඇත්තමයි මට කවමදාකවත් මගේ අම්මා වගේම මැක්සිම් ගෝර්කිගේ අම්මවත් අමතක වෙන එකක්නම් නෑ. ඔය කියන මැක්සිම් ගෝර්කිගේ අම්මා පොත සොමියා කියෙව්වේ මුලින්ම හොරකම් කරපු එකක්, ඉස්කෝලේ  යන කාලේ 8 වසරේ හරි 9 වසරේ හරි ඉන්නකොට බණ්ඩාරනායක සම්මන්ත්‍රණ ශාලාවේ තිබ්බ කොළඹ ජාත්‍යන්තර පොත් ප්‍රදර්ශනේ බලන්න ඉස්කෝලේ ඇරිලා ගියපු සොමියගේ අතේ තිබ්බේ රුපියල් 30යි. පොත් කඩ අස්සේ තිබ්බ පොත් අතරේ සැඟවුණු සොමියාත් ඉතින් පොත් දෙක තුනක්ම හිමීට කඩ ඇතුලෙම එහෙට මෙහෙට වෙවී කියෙව්වා. අන්තිමේදී සොමියගේ අතට අහුඋනේ ඔය අම්මා පොත. ඉස්සර අම්මට ආදරේ උන් කියවන පොතක් විදියටයි සොමියා ඔය පොත ගැන හිතාගෙන හිටියේ. ඉතින් ඕක කියවනවත් වෙලාවක් තිබුණ නෑ වගේම පොතට තිබ්බ ආසාවයි අම්මට අර කියන ආදරෙයි නිසාම සොමියත් ඉතින් ඕක ඉස්සුවා. දැන් ඉතින් අහන්න එපා කොහොමද ඕක ඉස්සුවේ කියලා. එත් එදා ඇත්තටම අම්මා පොත මන් ඉස්සුවේ මොන හේතුවකටද කියල අදටත් මන් දැන් නෑ. ඉතින් එදා කොහොම හරි මැක්සිම් ගෝර්කිගේ අම්මව උස්සපු සොමියා  වීරයෙක් වගේ මැක්සිම් ගෝර්කිගේ අම්මව ගෙනත් අම්මගේ අතට දුන්න. එතන ඉඳන් අම්මගෙන් ප්‍රශ්න කෝටියයි, සෑහෙන්න පොත් වල නම් ටිකක් ඉතින් ඒ සිද්දියත් එක්ක කියන්න පුළුවන්, ඒ අතරින් "අපරාධය සහ දඬුවම" ප්‍රධාන කොට සලකන්න පුළුවන්. ඉතින් කියන්න ඕන නෑනේ මොකද උනේ කියලා. අන්තිමේදී ඉතින් කොහෙවත් හිටපු මැක්සිම් ගෝර්කිගේ අම්ම නිසා මන් එදා මගේ අම්මත් එක්ක තරහා උනා. හැබැයි තාමත් මගේ පොත් කබඩ් එකේ ඒ පොත තියෙනවා. ඔය උඩින්ම ඉන්නේ එදා උස්සපු මැක්සිම් ගෝර්කිගේ අම්ම තමයි.

හරි අයෙත් යතාර්ථයෙන් පිට පැන්නද කොහෙද? ඔව් එත් මන් මොකක් හරි යතාර්ථ කරුණක් ඔබට අම්මගේ අර්ථ දැක්වීමත් එක්ක කියන්න උත්සාහ කළා. ඔබට එය තේරුනාද මන්දා? කොහොම හරි අපි ඉතින් අම්මව දකිනවනේ ඉතින් හැමවෙලේම. එත් සමහර ඇයට එහෙම නෑ කියල මන් දන්නවා. එත් මන් දකින, මන් දැකපු අම්මමද ඒ ඉන්නේ? පොඩ්ඩක් හොඳට ලං වෙලා බැලුවම තමා පෙන්නේ අනේ ඒ ඉන්නේ මන් දකින මන් දැකපු අම්මම නෙවෙයි කියලා, එයාගේ කළුපාටට ලස්සනට දිගට තිබ්බ කොන්ඩේ දැන් ඉදීලා, ඊටත් වටා දැන් කොන්ඩේ ගොඩක් ගිහින්, එදා සුදු පාටට බැබලුනු හැම රැලි වැටිලා, ලස්සන හිනා මවපු ඒ මුවේ දතුත් වැටිලා, කෙට්ටුවට හැඩට තිබුණු ඒ සරීරෙ ටිකක් විතර මහත් වෙලා, එස්සර සොමියට කන්නාඩි දමන නැතිවම පාඩම් කියලා දීපු ඒ දෑසට දැන් මොකක් හරි කියවන්නත් කන්නාඩි දාන්න ඕනා වෙලා,හැතැප්ම ගණන් සොමියව වඩාගෙන ඇවිදපු ඒ සිරුරම තුනටිය දනිස් අමාරු නිසා වේදනාවෙන් කෙඳිරි ගාන තත්වෙට පත් වෙලා............... එදා හරිම ලස්සනට දෙකට මැදින් කොන්දේ පීරලා, පාට පාට සාරි ලස්සනට රැලි තියලා ඇඳලා, මල් මල් කුඩයකින් අවුවෙන් බේරිලා, වැස්සේදී සාරිපොටෙන් සොමියව වහගත්තු සොමියා  සුලගිල්ලේ එල්ලිලා හුරතල් කතා කිය කිය පෙර පාසලට එක්කන් ගියපු ඒ අම්මමයි දැනුත් ඉන්නේ, එත් එයා එදා මහා ගහක් වගේ සොමියගේ ඉස්සර හිටියට අද සොමියා ලොකු ගහක් වෙද්දී එයා වියපත් වෙලා, ඒ ඔඩොක්කුවේ හිස තියන් නිදාගන්න සොමියා අදටත් ආසයි, ඒ ඇඟිලි වලින් හිස පිරිමදිද්දී දැනෙන සනීපෙට ඒ දැනෙන උණුහුම නැවත නැවතත් වැඳගන්න සොමියා හරිම ආසයි. පිඟාන වටේට බත් ගුලි හදලා කතන්දරත් එක්ක ඒ බත් ගුලි ඒ ඇත දෙකෙන් කන්න ඇත්තන්. ඒවා අදටත් ඒ විධියටම වින්දත් ඒත් අම්මව දකිද්දී අනේ මන්ද මහා දුකක් හිතට එනවා. එත් එකමයි ඔය මන් කියන අමාරුවෙන් හරි අකමැත්තෙන් වුවත් පිළිගත යුතු වන යතාර්ථය.

එත් තාමත් සොමියා ජෝබ්ලෙස්, ඒ වගේම ආණ්ඩුවේ ඇත්තන්ට පින් සිද්ද වෙන්න තාමත් සොමියා ඉගෙන ගන්නවා, තාමත් සොමියට බස් එකේ යන්නත් රුපියල දෙක දෙන්න ඒ මහා වෘක්ෂය අද ගන්න සොච්චාන් පැන්ෂන් එකෙන් තමා. එයා ආණ්ඩුවේ හිටියේ, මාසික අදායම උන් කියන ගානට වඩා වැඩී, සොමියට මහපොලත් නෑලු ඉතින්. එත් සොමියගේ අම්මා හැමදාමත් කියන්නේ "පුතේ උඹල රස්සාවල් වලට ගිහින්, කවද හරි කසාද බැඳලා ළමයි හදනකොට අපි මැරිච්ච තැන වල ගසුත් පලවෙලා ඇති."

ඇත්තටම මෙහෙම ලිපියක් ලියවුනේ පරණ පොටෝ පොත් ටිකක් පොත් කබඩ් එක අස් කරද්දී හම්බ වෙලා ඒවා පෙරලද්දී අම්මගේ තරුණ කාලේ සාරියක් ඇඳලා ඉන්න පොටෝ එකකුයි ඊට එහා පැත්තෙන් මමම දාපු අම්ම පැන්ෂන් ගියපු දවසේ ගත්තු පොටෝ එකයි දැකලා ඔළුවට ආපු අදහසුයි අර ඉතින් උස්සපු මැක්සිම් ගෝර්කිගේ අම්මා කන්න වගේ මන් දිහා බලන් හිටපු හැටියටයි, ඒවගේම අම්ම මේ දවස් වල ටිකක් අසනීපෙන් ඉන්නේ, අම්මේ ඔයා ඉක්මනින්ම සනීප වෙන්න. මේ ඔයාගේ පොඩ්ඩා.